Anemi, kana rengini veren ve oksijeni hücrelere taşınmasını sağlayan proteinin (hemoglobin) normal seviyenin altına düşmesi ve alyuvarların sayısının azalmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Kansızlık olarak da bilinmektedir. Anemi hastalığının birçok farklı tipi bulunmaktadır.
Anemi Nedir?
· Anemi veya kansızlık, vücutta bulunan organ ve dokulara yeterli seviyede oksijen taşımak için gerekli olan miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmadığı durumlarda ortaya çıkan bir hastalıktır.
· Tedavi edilmediği zamanlarda vücutta bazı problemlere neden olmaktadır.
· Anemi hastalığı oksijen yetersizliğinden dolayı iç organlar ve kaslar zorlanır.
· Halsizlik, yoğunluk, unutkanlık gibi belirtileri mevcuttur.
· Orak Hücreli Anemi: Hem baba hem anneden geçebilen kalıtsal bir kan bozukluğudur. Kırmızı kan hücreleri; esnek, yuvarlak ve halkaya benzemektedir. Orak hücreli anemi olan bireylerin kırmızı kan hücreleri orak şeklini aldığı ve esnekliği kaybettiği için bu ismi almıştır. Sağlıklı olan kan hücreleri kılcal damarların içinden geçiş yaparken, anormal hücreler kılcal damarların içinde kalır ve geçiş yapamaz. Bu durum hayati tehlikeye yol açabilmektedir.
· Aplastik Anemi: Aplastik anemi hastalığı, kemik iliği yetmezliğine bağlı olarak gelişen bir hastalıktır. Kemik iliğinde kan hücreleri üretilmediği durumlarda da oluşmaktadır. Hem kırmızı hem de beyaz kan hücrelerinin azalması ya da tamamen yok olması ile, hastanın hayatını tehlikeye atan ciddi bir hastalıktır.
· Hemolitik Anemi: Kanda kırmızı kan hücrelerinin normal zamanından önce yaşam sürelerinin kısalması ile ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Hemolitik anemi genetik olabileceği gibi sonradan da gelişebilmektedir. Bu anemi türünde vücut ortalamanın 6-8 katı fazla kan hücresi üretmeye başlar ancak kan hücrelerinin tahrip edilmesi, üretilne kan hücrelerinden daha hızlı olmaktadır. Bu durum da hemoliz adı verilen kan hücresi yıkımına neden olmaktadır.
· Pernisiyöz Anemi: Bu anemi türü B12 vitamini ile doğrudan ilgilidir. Pernisiyöz anemisi olan bireyler yiyeceklerden yeterli seviyede B12 vitamini alamazlar.
· Megaloblastik Anemi: Normalden daha düşük olan bir anemi türüdür. Folat eksikliği anemisi, B-12 vitamini ve makrositik anemi olarak da bilinmektedir.
· Kalıtsal olmayan, yetişkinlik döneminde ortaya çıkan anemi hastalığının üç nedeni bulunmaktadır. Bunlar; B12 eksikliği, demir eksikliği ve folik asit eksikliğidir.
· Demir hemoglobin proteininin önemli bileşenlerinden birisidir. Demir eksikliği yaşanması durumunda hemoglobin üretilmez ve anemi meydana gelir. Bu durum demir eksikliği anemisi olarak adlandırılmaktadır.
· Demir eksikliği anemisi, demir içermeyen ya da az içeren besinler tüketilmesi durumunda ortaya çıkabilir. Ayrıca bazı kadınlarda yaşanılan demir eksikliği adet döneminde fazla kan kaybetmelerinden kaynaklanabilmektedir.
· B12 vitamini ve folik asitte alyuvar üretiminde önemli bir role sahiptir. Bu sebepten dolayı B12 ve folik asit yönünden eksik beslenmek de anemiye neden olabilmektedir. Kırmızı etin az tüketimi ya da hiç tüketilmiyor olunması, B12 vitamini ve demir eksikliğine yol açabilmektedir. Sebze tüketimi az olan kişilerde de folik asit eksikliği görülebilmektedir.
· İç kanama ya da travma gibi sebeplerle de yaşanan kan kayıpları anemiye yol açmaktadır.
· Doğumsal olarak ortaya çıkan anemiler genelde kalıtsal faktörlere bağlıdır. Halk dilinde Akdeniz anemisi olarak bilinir.
· Bazı kronik hastalıklar da anemiye sebep olabilmektedir.
Anemi Belirtileri Nelerdir?
· Baş dönmesi
· Unutkanlık
· Çarpıntı yaşama
· Halsizlik
· Üşüme hissi
· Dudakta çatlak oluşumu
· Göz kararmaları
· Yüzde, gözde solgunluk
· Saç dökülmeleri
Anemi belirtileri arasında bulunmaktadır.
· Anemi hastalığı sık rastlanan bir hastalık türüdür. Her toplumda ve her yaşta görülebilmektedir. Bu hastalığın tanısı için doktor ailede bulunan talasemi ve orak hücreleri anemi öykülerine bakmaktadır. Daha sonra ise fiziki muayene ile anemi tanısı konulabilmektedir.
· Fiziki muayene esnasında kalp atış hızı dinlenir ve soluk alıp verme kontrol edilir. Dalak ve karaciğerde şişme var mı diye bakılır.
· Anemi hastalığının tipi ve hangi seviyede olduğunu öğrenmek için kan testleri yapılır. Kansızlık şüphesi mevcutsa doktor ilk olarak tam kan sayımı testi yapabilir.
· Tam kan sayımı anemi tanısı için yeterli gelmediği durumlarda doktor hemoglobin elektroforezi, serum demiri, retikülosit sayımı ve serum ferrritin testleri yapabilir.
· Doktor bağırsaklarla ilgili bir kanamadan şüphelenirse dışkıda gizli kan ve kolonoskopi testleri isteyebilir. Bunun dışında, kadınlarda üreme sisteminden kaynaklı olan kanamalar için jinokolojik muayene gerekebilmektedir.
Anemi hastalığının tedavisi, aneminin türüne, seviyesine ve şiddetine göre farklılık göstermektedir. Tedavide temel unsur anemiye sebep olan durumu ortadan kaldırmaktadır.
· Demir eksikliği ve folik asit sebebiyle oluşan anemiler için yeşil ağırlıklı meyve ve sebzeler tüketilmesine önem verilmelidir.
· B12 eksikliğine bağlı ortaya çıkan anemi içinse enjeksiyon veya damla yardımı ile vitamin takviyesi verilebilmektedir.
· Anemi ileri seviyelerdeyse kan ve ilik kök hücre nakli yapılmaktadır.
· Anemiye sebep olan ve hayati tehlike riski bulunan bir kanama varsa doktor cerrahi bir operasyon önerebilir.
· Rooibos Çayı: Düzenli tüketildiğinde bağışıklık sistemini güçlendirir.
Hazırlanışı: 250 ml suyu kaynatın. İçerisine 1 tatlı kaşığı rooibos çayı ekleyin ve demleyin. Daha sonra tüketin.
· Isırgan Otu Çayı: Kansızlığa iyi gelen çaylar arasında bulunmaktadır.
Hazırlanışı: 250 ml suyu kaynatın. 4 çay kaşığı kuru ısırgan yaprağını ekleyin ve 1 dakika kaynatın. Demlendikten sonra çayı çözün ve günde 2 defa tüketin.
· Melisa Çayı: Yatıştırıcı bir özelliği bulunmaktadır ve kansızlığa iyi gelmektedir.
Hazırlanışı: 1 bardak suyu kaynatın. 1 çay kaşığı kuru melisa yapraklarını ekleyin ve 10 dakika demleyin.
· Limon Otu Çayı: Kan dolaşımına yardımcı olmaktadır.
Hazırlanışı: 1 litre suyu kaynatın ve içerisine 30gr. Kuru limon otunu ekleyin. 20 dakika demleyin ve tüketin.
· Tahıllı Besinler: Pirinç, mısır, yulaf ve çavdar.
· Demir İçerikli Besinler: Kırmızı et, pekmez, elma, yeşil yapraklı sebzeler, pazı.
· Deniz Ürünleri: Uskumru, midye, ton balığı, somon, hamsi.
· Baklagiller: Barbunya, iç bakla, mercimek.
· Sebzeler: Brokoli, yeşil biber, bezelye.
· Meyveler: Yaban mersini, muz, çilek, portakal, karadut.
· Kuruyemişler: Ceviz, badem, kuru incir, kuru üzüm.
· Pancar suyu: İçerisinde bol miktarda demir bulunmaktadır.
Hazırlanışı: 1 pancar, 1 havuç ve 1 bardak su hazırlayın. Havuç ve pancarı mikserden geçirin.
· Turp Suyu: Kansızlığa karşı oldukça etkilidir.
Hazırlanışı: 2 avuç ıspanak, 4 dal tere, 4 adet turp, 1 bardak suyu hazırlayın. Malzemeleri meyve sıkacağından geçirin. Daha sonra su ile karıştırın. Kahvaltıdan önce tüketin.
· Böğürtlen Suyu: Kansızlık tedavisinde etkilidir.
Hazırlanışı: 1 elma, 4 çilek, 3 böğürtlen ve yarım bardak su hazırlayın. Böğürtlen ve çilekleri mikserden geçirin. Elmaları dilimleyin. Malzemeleri karıştırın ve tüketin.
· Pekmez: Anemi hastalığında en çok kullanılan pekmezdir. Her sabah aç karna tüketmek etkili olacaktır.
· Polenli macun
· Propolis macun
· Andız pekmezi
· Üzüm çekirdeği tozu
· Böğürtlenli çay
Anemi Hastalığına Hangi Doktor Bakar?
Anemi hastalığına Dahiliye (İç Hastalıkları) bölümü bakmaktadır.
